Солонгос үндэсний хоол

Солонгосчууд өдөрт хэд хэдэн удаа “Хоолоо идсэн үү” гэж асуудаг. Энэ бол эрт түүхэндээ солонгосчууд өлсгөлөнд автаж байснаас улбаатай юм. Харин орчин цагт энэ заншлыг үнэхээр хоолоо идсэн эсэхийг лавлаж буй гэхээс илүүтэй эрүүл саруул байгаа эсэхийг асууж мэнд мэдэж байгаа гэж ойлгох хэрэгтэй.

Өөрөөр хэлбэл “Сайн байна уу” хэмээн мэнд асуусан утгаар ойлгож, “Тийм, идсэн. Та хоолоо идсэн үү” гэж хариулж байгаарай.

 

Солонгост хамгийн их хэрэглэдэг хоол амтлагчид улаан чинжүүний жан, цуу, шар буурцагны жан орно. Ямар амтлагчаар амталсныг нь мэдэж байвал хоолоо сонгоход тань илүү дөхөм болно. Тухайлбал:

Кочүжан буюу улаан чинжүүний жан нь нунтагласан улаан чинжүүгээр хийдэг солонгосын өвөрмөц хоол амтлагч бөгөөд маш халуун чанартай.

Твэнжан буюу шар буурцагны жан нь шар буурцгийг исгэж хийдэг бөгөөд ихэвчлэн шөлтэй хоолонд хэрэглэдэг.

Канжан буюу цуу нь бас шар буурцгаар хийдэг бөгөөд хоолонд шорвог амт оруулдаг байна.

Шөлтэй хоолонд хамгийн өргөн хэрэглэж заншсан зүйл нь “дүфү” .

Дүфүг шар буурцгийг нухаж, хатууруулж хийдэг юм. Дүфү нь уургаар нэн баялаг.

Заримдаа солонгос үндэсний хоол эвгүй үнэртэй мэт санагдаж болох юм. Ямар ч үндэстний хоол хүнс өөр өөрийн онцлогтой байдаг. Солонгос хоол ч мөн адил. Эхэндээ солонгос хоолонд дасах нь амаргүй мэт байдаг . Учир нь кимчи болон сармисны үнэр, түүнчлэн шар буурцагны жан, хөгцтэй шар буурцагны жангийн үнэр нь тийм ч таатай бус байдаг юм. Гэвч солонгост удаан амьдарсан гадны хүнд бол кимчигүйгээр хоолоо идэж чадахгүй болох тохиолдол бишгүй л бий.

Кимчи нь солонгосын хамгийн алдартай өргөн дэлгэр хэрэглэдэг хүнс бөгөөд давсалсан байцаан дээр олон төрлийн амтлагч хийж, холиод сэрүүн газарт дардаг. Нунтагласан улаан чинжүү, сармис, цагаан гаа, ногоон сонгино болон сам хорхой, жижиг загас, зэргийг даршлахдаа холино. Хийсэн улирал болон орцоосоо шалтгаалж олон төрөл байдаг. Кимчижигэ, кимчи буггымба, кимчжон, кимчи мандү, дүфү кимчи зэрэг кимчитэй олон нэр төрлийн хоол бий.

Солонгост ажил хөдөлмөр эрхлэнэ гэдэг нь үнэхээр амаргүй зүйл. Ажлын ачаалал маш өндөр, ажлын цаг урт. Өдөрт ихэвчлэн 10 -12 цаг ажиллан, өдөр оройдоо ээлжлэн 12 цаг ажиллах тохиолдол олон гардаг. Иймд юуны түрүүнд сайн хооллох хэрэгтэй болдог. Гэтэл монголчууд тэр бүр солонгос үндэсний хоолонд дасаж чаддаггүй. Иймд солонгос хоолыг сайтар судалж, өөрт тохирохыг нь сонгож сурах хэрэгтэй.

Юуны түрүүнд та солонгос хоол идэж дасахгүй бол гэртээ өөрөө хоол бэлтгэж идэж болох талаар компанитай зөвшилцөх хэрэгтэй. Зөвшөөрөөгүй тохиолдолд солонгос хоолонд дасах л хэрэгтэй болно. Ингэхдээ солонгос хүмүүстэй цуг сууж хоолло. Ингэвэл солонгос хоолонд дасахын зэрэгцээ солонгосын соёлтой илүү ойр дотно танилцах болно.

Солонгост усыг санаа зоволтгүй ууж болно. Анх ирсэн үед ус таарахгүй гэдэс өвдөх тохиолдол гардаг ч хэд хоноод зүгээр болдог.

Солонгосчууд будааг усархаг агшаадаг тул илүү нялцгай байдаг.

Гүг, тан, жигэ, чонгул буюу шөл холимог шөлний тухай товч ойлголт өгье.

Хатаасан загасны шөлийг бүгогүг хэмээн нэрлэдэг. Энэ шөлийг бэлтгэхдээ далайн хатаасан загасыг чанаж, шөл гаргана. Архи ууж шартсаны дараа энэ шөлийг уухад шар амархан тайлагддаг гэдэг.

Буурцагны соёогоор хийсэн шөл. Энэ шөлийг солонгосчууд куннамүлгүг хэмээн нэрлэх бөгөөд урт соёолсон буурцгаар хийдэг юм.

Шар буурцагны жантай шөл. Твэнжангүг нь усанд шар буурцагны жан бас төрөл бүрийн ногоо хольж хийсэн шөл юм.

Далайн байцааны шөлийг миёгүг гэж нэрлэдэг юм. Далайн ургамлын нэг төрөл болох далайн байцаагаар хийсэн шөл.

Монголчуудын хувьд үхрийн махыг удаан чанаж болгосон соллонтан шөл илүүтэй таалагддаг. Мөн үхрийн хавирга чанаж болгосон калбитан хэмээх шөл бас дажгүй амттай.

Кимчижигэ нь кимчи нь гахайн махь зэргийг чанаж хийсэн өтгөн хар шөл. Гахайн махны оронд лаазалсан туна загас, далайн амьтан, дүфү зэргийг хийж болно.

Тагтуритан хэмээх шөлийг тахианы мах, ногоог халуун амтлагч жантай хамт хийж чанаж болгодог.

Махтай хоол

Пүлгуги. Энэ нь үхрийн махыг нимгэн хэрчиж амтлагчид дарж байгаад шарж иддэг хоол. Бага зэрэг чихэрлэг хэр нь сайхан амттай хоол.

Калби нь үхрийн юм уу гахайн хавиргыг амтлан шардаг.

Самгёбсал нь гахайн хавирганы махыг шарж олон төрлийн ногоонд боож иддэг хоол юм.

Тагкалби нь тахианы жижиглэсэн махыг ногоотой хуурч, бага зэрэг халуун ногоогоор амталсан байдаг.

Чэюг буггым нь гахайн махыг ногоотой хуурч бэлтгэсэн хоол юм.

Солонгосчуудын хувьд хамгийн их иддэг мах нь гахайн мах. Үүний дараа тахиа, үхрийн мах орно. Ердийн хоолны газруудад гахайн мах болон гахайн махыг боловсруулан хийсэн бүтээгдэхүүн хэрэглэх нь олонтой. Харин солонгосчууд бидний идэж заншсан хиамыг бараг иддэггүй юм. Солонгост үхрийн мах их үнэтэй учир идэх боломж тун цөөн байдаг. Гэхдээ үхрийн махны орц багатай олон нэр төрлийн хоол бий. Үхрийн махыг гол төлөв шөлтэй хоолонд түлхүү хэрэглэдэг.

Солонгосчууд хоолоо сүдгараг буюу халбага, жодгараг буюу савхаар ихэвчлэн иддэг. Энэ хоёрыг хамтад нь сүжо хэмээн нэрлэнэ. Солонгосчууд олон төрлийн хачирыг ширээнийхээ голд тавьж савхдаж иддэг зуршилтай. Хачирыг савхаар хутгалгүй бас алдалгүй савхдаж авах хэрэгтэй. Хачирыг хутгавал ёс жаяг мэдэхгүй хүнд тооцдог юм.