Боловсролын тодорхойлолтууд1

Агуулга нь эцсийн эцэст тухайн нийгмийн нийгэм эдийн засаг, улс төрийн байгууламж, түүний материал техникийн түвшингээр тодорхойлогдох шинжлэх ухааны мэдлэг чадвар, дадал, зан суртахууны үнэт зүйл, биеэ авч явах хэм хэмжээг нийгмийн гишүүдэд эзэмшүүлэх үүрэг бүхий сургалт, хүмүүжлийн бие даасан тогтолцоог боловсрол гэж ойлгоно.

Боловсролын тодорхойлолтууд

# Нийгмийн гишүүний хувьд хүний эзэмшсэн мэдлэг, шүтлэг, урлаг, ёс суртахуун, дадал зуршлын нэгдлийг соёл гэх бөгөөд түүнийг нийгмийн захиалгад нийцүүлэн нэг үеэс нөгөө үед дамжуулах хэрэгслийг боловсрол гэж ойлгоно.
# Боловсрол гэдгийн дор түүхээр бий болсон, нийгмийн ухамсарт зохих хэмжээгээр суусан, ямар нэгэн төгс дүрд зориуд чиглүүлэн бие хүний оюун санаа, бие бялдар, нийгмийн шинжийг төлөвшүүлэх бүх л үйл явцыг ойлгоно.

Ажилгүйдэл, ядуурал7

Хэрэг төвөг өдүүлсэн залуусыг цагдаагийн байгууллагад саатуулж, бүртгэх гэхээр оршин суух хаяггүй, эрхэлсэн ажилгүй гээд суучихдаг. Ямартаа цагдаагийнхан “ажилгүй, ядуу дээр нь хаана ч бүртгэлгүй гэмт хэрэгтнүүдийн бүхэл бүтэн “арми” бий болчихоод байна” гэж ярихдаа тулахав. Тэднийг мөрдөн шалгахад бэрхшээлтэй, нэрээ үнэн, худал хэлээд байгааг нь нотлох бичиг баримт байхгүй, оргон зугтлаа гэхэд хаанахын хэн гэж эрэн сурвалжлах билээ. Ер нь бол оршин суух хаяггүй, ажилгүй гэмт этгээдүүдийн олонхи нь хөдөөнөөс хотод шилжин суурьшсан байдаг гэсэн.

Ажилгүйдэл, ядуурал5

Yүнийг нотлох өөр нэг тоо дурдая. Энэ оны эхний 11 сарын байдлаар гэмт хэрэгт 16187 хүн холбогдон шалгагдсаны 61 хувь нь ажилгүйчүүд байв. Гэмт хэргээр нь ангилж үзвэл, хүн амины хэргийн 66, хүчиндэх хэргийн 61.4, булаалтын 73.9, залилангийн 72.6 хувийг ажилгүйчүүд үйлджээ. Залилан, булаалтын хэргийг ажил төрөлгүй, тодорхой орлогогүй хүмүүс түлхүү үйлддэг нь дээрх баримтаас харагдаж байна. өөрсдөө ажил хийхгүй байж бусдын хөдөлмөрлөж олсон хэдэн төгрөгийг, эд хөрөнгийг булаах дээрэмдэх, залилан мэхэлж өөрийн болгох санаатай хүн олширсон гэсэн үг.

Ажилгүйдэл, ядуурал3

Тэр дундаа жил болгон цалин хөлс нь хорь, гучин хувиар нэмэгддэг төрийн албан хаагчидтай барьцалдах эрхгүй хувийн хэвшилд ажиллагсад. Ажилтай хэрнээ ядуу амьдарч, баталгаажих төвшингөөс доогуур орлоготой өрхийн тоонд багтаж яваа эдгээр хүмүүст уг нь төрийн дэмжлэг тун ч хэрэгтэй байгаа. Тэд арай ч нэн ядуугийн эгнээ рүү орчихгүй шиг өдөр хоногийг өнгөрөөхдөө “би ажил төрөлтэй хүн” гэж өөрийгөө тайвшруулдаг.

Харин ажилгүй хүмүүс ядууралд нэрвэгдэж, цаашлаад архидан согтуурах, гэмт хэрэгт холбогдох нөхцөл хэдийнэ бүрджээ

Ажилгүйдэл, ядуурал2

Тэгвэл ядуурлын талаар хийсэн судалгаагаар манай улсын нийт хүн амын 32.2 хувь нь амьжиргааны баталгаажих төвшингөөс доогуур амьдарч байгаа аж. Төвлөрсөн суурин газарт зургаан хүний нэг нь ажилгүй, улсын хэмжээнд ядуу амьдралтай 10 хүний нэг нь ажилгүй байна гэсэн судалгаа ч бий. Эл судалгаагаар ажилтай хэрнээ ядуу гэр бүлийн тоо ч цөөнгүй байдаг гэдгийг мэдэж болно. Гэхдээ “ажил хийвэл ам тосдоно” гэдэгчлэн хөдөлмөрлөж, цалин авч байж амьжиргаагаа залгуулна шүү дээ. Ийм өөдрөг бодлоор ажилтай ядуус сэтгэлээ зогоож буй.

Ажилгүйдэл, ядуурал1

Нөгөөтэйгүүр жил бүр их, дээд сургууль, коллежийг 40 гаруй мянган залуус төгсөж, азгүйчүүд нь ажилгүйчүүдийн эгнээг сэлбэдэг. Жилдээ нэг хэсэг нь ажилтай боллоо гэхэд жилийн төгсгөлд тэднийг нөхөх ажилгүйчүүдийг ийн “үйлдвэрлэж” байна. Yүний хажуугаар зам, барилга, авто засвар, нийтийн хоолны салбарт хятад, солонгос, япончууд хүч түрэн орж ирж, нэлээд хэдэн ажлын байраа гадныханд алдчихаж байгаа. Энэ мэтчилэн манай улсад ажилгүйдлийн төвшин тоон үзүүлэлтээр буураад байгаа атлаа чиглүүлэх бодлого нь алдагдсан гэдэгтэй маргах хүн үгүй биз ээ.

Ажилгүйдэл, ядуурал

Өнөөдөр улсын хэмжээнд 32058 ажилгүй хүн бүртгэлтэй байна.

Тэдний 18394 нь эмэгтэй, 11025 нь 25-34 насныхан. Нэг үгээр ид хийж бүтээх насныхан ажил хийхгүй гар хумхин сууж байна. Ажил хийдэггүй шалтгаан нь ихэнхдээ “нас, хүйс заагаад байна”, “олдохгүй байна”, олдлоо ч цалин бага” гэх. Угтаа олонхи нь ажил хийх хүсэлгүй байдаг. Улсын хэмжээнд ажил хайж бүртгүүлдэггүй, хөдөлмөр эрхлэлтийн албадад ханддаггүй, ажил хийх ямар ч хүсэл сонирхолгүй залуус бараг 10 мянгад дөхөж очих юм билээ. Тэдний хувьд гудамж “метрлэж” явах нь амар хялбар бололтой.

Өгэдэйн байлдан дагуулал26

Малгүй бол монгол байхгүй, малыг хайрлагтун, малыг зовоож алж болохгүй гэж олон дахин сурган хэлдэг байсан нь тийм л гүн утга учиртай байсан аж. Их хаан мөртлөө энгийн даруу, хэн ч байсан хүлээн авч уулздаг, уулзсан учирсантайгаа тэгш харьцдаг бас тэгээд өрөвчхөн сэтгэлтэй хүн байжээ. Нэгэн удаа ядуу хүнийг өрөвдөөд хатныхаа эрднын шигтгээт алтан ээмгийг мултлан өгч байсан гэдэг. Бас ядуу ардын хийсэн гар урлалын зүйлийг өндөр үнээр авах захирамж гаргаж байсан зэрэг жишээ баримт түүх сударт тэмдэглэгдэж хоцорчээ.
Өгэдэй хаан их гүрнийг удирдахдаа эцэг Чингисийн үзэл санаа, захиа гэрээсийг хатуу баримтлан хаан суусан өдрөөсөө “Чингис хаан эцгийнхээ зүдэрч байгуулсан улсыг бүү зовооё, хөлий нь хөсөр, гарыг нь газар тавиулж жаргаая” хэмээн тангараглаад үйл ажиллагааныхаа гарааг эхэлсэн билээ

Өгэдэйн байлдан дагуулал25

Өгэдэй хаан угаас уур уцааргүй, налгар тайван, алсын хараатай, илүү дутуу үггүй, бусдын үгийг тоож сонсоож эрэгцүүлэн боддог, эрдэмтэн хүнийг дээдэлдэг, түүх намтар их мэддэг, үлгэр сонсох дуртай, ядуу доодсыг өрөвдөн хайралдаг, хувийн аминцар үзэл байхгүй, юмны арга эвийг аятайхан олдог, цэргийн хэргийн өндөр мэдлэгтэй, улсыг удирдах их увидастай хүн байжээ. Нэг гэм нь архи балгах дуртай, энэ талаар эцэг Чингис, ах Цагаадай нараасаа удаа дараа хатуу үг сонсож явсан удаатай. Гэхдээ архи уулаа гээд төрийн хэрэг цалгардуулсан явдал огт байсангүй. Өөрийгөө “махнаас өөр хоолгүй, малаас өөр хайргүй” гэж үздэг байжээ. Үүнээс ургуулж бодохул, Өгэдэй маханд дуртай монгол эр байж. Мал, малчин хоёрыг хайрладаг монгол хаан байжээ.

Өгэдэйн байлдан дагуулал24

Гэтэл Хүчү нэгэнт нас барсан тул Туракина хатан ач хүү Ширэмүнээр хаан ширээ залгамжлуулахыг бодсон боловч тэрээр нас балчир, эрийн цээнд хараахан хүрээгүй байжээ.
Өгэдэй хаан ийнхүү эцэг Чингисийн гэрээсийг бүрэн биелүүлж Их Монгол улсыг монгол гүрний улс төрийн төв баттай болгож түүний эдийн засгийг хөгжүүлж, хот суурин байгуулж, өртөө улаа хүрэлцэхүйц суурилуулж, бичиг соёлыг дээдлэн хөгжүүлэв. «Монголын нууц товчоо»-г бичүүлж дуусгаад 1240 онд гардан хүлээж авав. Өгэдэй хаан суусан 13 жилд Их Монгол улс дэг журамтай, хөгжилтэй, хүчтэй, нэгдэл нягтралтай, гадаад харилцаа ихэд хөгжсөн байна. Энэ бол Өгэдэй хааны түүхэн гавьяа мөн. Ер нь хүссэн хэн бүхэн хаан болж үл чадах бөгөөд хэрэв хаан байвал жинхэнэ хаан төрхтэй хаан байх учиртай хэмээн Чингисийн айлдсан сургаалийг Өгэдэй хаан үнэнхүү хэрэгжүүлж чаджээ.

өгэдэйн байлдан дагуулал23

Өгэдэй хаан амьд сэрүүн байхдаа Есүй хатнаас төрсөн Хашид их хайртай байсан бөгөөд тэрээр ном эрдэмтэй, монгол, хятад бичиг сайн сурсан авъяаслаг залуу байж. Өгэдэй хаан ч түүнийг ном эрдэмтэй хүн болгох гэж чармайлт гаргажээ. Гагцхүү хаан ширээ залгамжлуулах гэсэн эцгийн итгэлийг огоорч, архинд хэт шунаж жаргалдаа хэт ташаарч явсаар залуу зандан насандаа төрөл арилжжээ. Хашийн нас барсан нь Өгэдэйн ургийнхны дотор тохиолдсон хамгийн эмгэнэлт явдал болсон ажээ. Өөрөөр хэлбэл хаан ширээ яваандаа Тулуйн удамд шилжих нөхцөл бүрджээ. Бусад хүүхэд Хүдэн, Хүчү, Харцар, Хадантөмөр цөмөөр цэрэг захирч байлдаан хийж яваад нас баржээ. Харин Рашид-ад-Дины зохиолд бичсэнээр бол Туракина хатнаас гарсан Хүчүгийг хаан сууриа залгамжлуулахаар захиж байсан боловч эрт нас барсан гэжээ. Туракина хатан Чингисийн хайртай ач Годанд дургүй хүрч Хүчүгийг хаан ширээ залгамжлуулахаар бэлтгэж байсан байна.

Өгэдэйн байлдан дагуулал22

Ер нь монголчууд Европыг дан ганц дайлсан бус тэднийг өөр хооронд нь холбож, хөгжлийг нь урагшлуулахад ихээхэн хувь нэмэр оруулсан болохыг Б.Г.Гафусов, Л.Н.Гумилев нарын олон эрдэмтэн нэгэнт зохих ёсоор үнэлэн дүгнэж бичсэнийг энэ дашрамд өгүүлэх нь зүйтэй болов уу.
Өгэдэй хааны байлдан дагууллаар Умард Хятад нутгийг монголчууд бүрмөсөн эзэлж захиргаагаа тогтоов. Дундад Азид Цагаадайн улс, Орост Батын улс тус тус байгуулагдав. Эдгээр улсуудын улс төрийн гол төв нь Хархорум төвтэй Их Монгол улс мөн байлаа. Өгэдэй хааны биеэр дайлсан дайн богино хугацаанд амжилт олсон шалтгаан бол түүний зохион байгуулах их авъяастай шууд холбоотой байжээ.

Өгэдэйн байлдан дагуулал21

Ираны түүхч Жувейни «Дэлхийг байлдан дагуулагчдын түүх» номондоо: “... Өргөө барих газраа Бат хаан сонгон авч хот байгуулан Сарай Бат гэж нэрлэв... Ром, Сири бусад орны Султан нарт хөнглөлтийн бичиг пайз өгч, хүчин зүтгэсэн хүн бүрт шан харамж хүртээж байв” гэж бичжээ. Армений түүхч Кирокос Гандзаский бичихдээ: “Хан, тайж, ван, худалдаачин болон хохирон гомдож эх нутгаа алдсан хэн бүхэн Батад очиход тэрээр шударгаар тунгаан орон нутаг, ванлигийг буцаан өгч бичиг, пайз олгож байв. Түүний тушаал зарлигийг хэн ч эсэргүүцэж үл зүрхэлнэ” гэжээ. Дээрхи баримтаас үзэхэд Бат хаан 20 орчим жил хаанчлахдаа Их Монгол улсын дотоод гадаад бодлогод их нөлөө үзүүлсэн төрийн томоохон зүтгэлтэн аж. Түүгээр ч барахгүй Бат нь монголчуудын нэрийг Европ дахинаа гаргаж, Орос улсыг нэгтгэсэн гэдгийг хэн ч үгүйсгэхгүй биз ээ.

Өгэдэйн байлдан дагуулал20

Оросын төрийн бүтцийг өөрчилсөнгүй, татвар гувчуурыг орос хүнээр тухайлбал, оросын вангуудаар дамжуулан авч байжээ.
Батын гэр орд нь нэг хэсэгтээ Ижил мөрний дагууд нүүдлийн явуул өргөө байжээ. «Алтан орны улс ба түүний мөхөл» гэдэг номонд бичсэн нь: “Бат хаан хотын амьдарлыг бий болгож түүнтэй холбоотойгоор худалдаа наймаа хийх нь улсын санд арвин их ашиг оруулна гэдгийг ойлгож байсан” гэжээ. В.Г.Тизенгаузен бичсэн нь: “Тэрбээр (Бат хаан) маш шудрага, лалын шашинтны нөхөр байлаа. Түүний ивээл дор лалын шашинтнууд чөлөөтэй амьдарч байв” гэжээ

Өгэдэйн байлдан дагуулал19

Бас Орос нутагт оросын ард түмний эсэргүүцэл хөдөлгөөн ч хүчтэй байжээ. Монгол цэрэг ч удаан дайнд ядран сульдаж дайнаа зогсоож амрах шаардлагатай болжээ. Батын Европоос цэргээ авч буцсаны гол шалтгаан гэвэл Өгэдэй хаан нас барж, хаан ширээний төлөө тэмцэл Их Монгол улсад хурцдах төлөвтэй болсонд оршино. Их хааны орыг зөв олж сонгоход алтан ургийн дотроос Бат гол санаачлага гаргах үүрэгтэй хүн мөн байв. Бат хаан Орос дахь өөрийн харъяаны эзэмшил улсыг Өгэдэйн үед Хархорум төвтэй Их Монгол улстай зузаан холбоо тогтоожээ. Бат хаан Орос голдуу эзэлсэн нутгаа ах дүүдээ хуваан өгчээ. Бат хаан “Алтан ордон”, Ичен “Цагаан ордон”, бага дүү нь “Хөх ордон”-ы улсыг тус тус авсан гэдэг.

Өгэдэйн байлдан дагуулал18

Монгол цэргийн сүр хүчнээс Франц, Англи, Испани хүртэл айж болгоомжилж эхэлсэн байна. Ромын их хамба лам хүртэл монгол цэргээс айн сүрдэж өдөр бүр мөргөд залбирал үйлдэж байсан гэдэг. Данийн ван Галиций монголчуудаас өршөөл гуйхаар шийдэж байжээ.
Монгол цэрэг Словакийг туулж, Дорнод Чехийг эзэлж Адриатын тэнгис хүрээд байтал Өгэдэй хаан нас барсан мэдээг Бат сонсов. Бат хаан Их Монгол улсын далай хаан таалал төгссөн тэрхүү гунигт мэдээ сонсмогц Төв Европоор хийх дайнаа цааш үргэлжлүүлэхээ зогсоож 1241 оны 12 дугаар сарын эцсээр цэргээ авч гэрдэг буцжээ. Европын улс орон хүчээ хамтран нэгтгэж монгол цэрэгтэй байлдахаар зэхсэн бөгөөд Польш, Чех, Унгарын зэрэг орны ард түмэн эх орноо хамгаалан монголын байлдан дагуулагчдын эсрэг баатарлаг тулалдаж байжээ.

Өгэдэйн байлдан дагуулал17

Унгарын нутаг бол Баруун Европд нэвтрэн орох гол уулзвар зангилаа мөн байжээ. Бас Унгар нутагт мал адуулахад тохиромжтой гэж үзжээ. Түүнчлэн унгарчууд монголоос гаралтай мөртлөө элэнц, хуланцынхаа эсрэг ажил хийх ёс суртхууны эрхгүй гэж Бат үзсэн гэдэг. Орос болон бусад нутагт Батын цэрэгт цохигдож зугтсан бүхэн Унгарт зугтан очиж орогнодог байжээ. Тэр ч байтугай Батад цохигдсон Команы хаан Котияныг хүртэл цэрэг албаты нь хамт Унгарын IV Бела хаан хүлээн авч орогнуулжээ. Энэ бүхэн нь Батын Унгарт довтлох шалтгаан болжээ. Ингээд монгол цэрэг Тисса гол дээр Унгарын цэргийн гол хүчтэй тулалдаж бут цохижээ. Бат, Сүбээдэйн цэрэг Унгарын хаан IV Белаг хөөсөөр Австрийн Вена хотод хүрч очжээ.

Шинэ жилийн үдэшлэгний сонгодог будалтууд

 Шинэ жилийн үдэшлэг чинь удахгүй бодох гэж байна уу? Тэгвэл та бүхэн одоо шинэ жилээр хэрхэн хувцаслаж хэрхэн будах вэ гэсэн асуудал гарч ирж байгаа болов уу. Имйээс та бүхэндээ тус болох үүднээс хэдэн будалтыг загварыг орууллаа. Үнэхээр ялдам бөгөөд тансаг харагдуулсан будалтууд

Хамгийн өндөр мод

Хамгийн өндөр мод Манай орны ой хөвчийн моддын дотроос хамгийн өндөр нь Жодоо юм. Жодооны мөчрөөс эфирийн тос ялгаруулж авдаг. Манайд ургадаг Сибирь жодоо нь өндрөөрөө 24-26 м, цээжний өндөр дэх ишний бүдүүн нь 40-42 см болно. Тохиромжтой нөхцөлд 37-38м өндөр, 60-80 см хүртэл бүдүүн байх нь элбэг. Хамгийн халуун, хүйтэн Манай орны хамгийн өндөр халууны хэм 1944 онд Сайншанд хотод +40,8С, 1961 онд Говь-Алтай аймгийн Захуй суманд +40С тус тус тэмдэглэгджээ.

Батгатай арьсанд хориглох 10 заавар

Батга бол арьсны хамгийн хэцүү асуудал. Харин чиний арьс хэт мэдрэмтгий мөн батагшилт их байдаг бол үүнээсээ сэргийлж юунаас хориглох хэрэгтэй вэ?

1. Нүүрээ байнга усаар угаавал арьс суларч эрт хөгшрөх аястай болохоос гадна арьсны нүхжэлт ихэсч барзайх шалтгаан болдог.

Шинэ жилийн мэнд 100 хэлээр

Afgani Saale Nao Mubbarak Afrikaans Gelukkige nuwe jaar
Albanian Gezuar Vitin e Ri
Arabic Antum salimoun
Assyrian Sheta Brikhta

zurhai

1 Өнөөдөр - Мягмар, 2009 оны 12-р сарын 152 сарын 15. Үл хөдлөх хөрөнгө болон бүтээлийн зүйл худалдан авахад сайн өдөр. Том худалдан авалт амжилттай болно. Хувийн амьдралдаа яаран шийд гаргах хэрэггүй. Хэрвээ та арай илүү ардчилсан, ухаалаг байж чадвал бүх бэрхшээл аяндаа шийдэгдэнэ.

Өгэдэйн байлдан дагуулал16

Ингэж монголчууд Кавказын чанадыг 100 орчим жил захирсан билээ. 1240 онд Переяславль, Черников хотыг байлдан эзэлж мөн оны эцсээр баатарлаг тулалдсан Кмевийг эзэлжээ. Ер нь Оросын вант улс хүчээ нэгтгэж чадаагүйгээс амархан эзлэгдэж байжээ. Батын монгол цэрэг 1241 оны эхээр Оросын баруун зүгт давшин Галиц, Владимир, Болынскийн газар нутгийг тус тус эзлэн авчээ.
Чухам ингэж монгол цэрэг өмнө, Баруун Европд цөмрөн орох зам нээгджээ. Цаашлан Польш, Молдав, Силезийг довтолж улмаар Унгарын нутагт нэвтрэн оржээ. Бат хаан юуны түрүүнд Унгарыг эзлэн авахаар төлөвлөжээ.

Хар энергиэс яаж зайлсхийх вэ?

Хүмүүс, зүгээр л тэвчээд өнгөрөх асуудалд оролцон бухимдаж, стресс үүсгэн өөрийгөө зовоох нь бий. Ялангуяа олон хүн цугласан газар уур уцаар, бухимдал, хэрүүл маргаан гарвал энэ нь та бидний оюун санаанд түрэмгийлэл болдог.

Өгэдэйн байлдан дагуулал15

Монгол цэрэг 1238 онд Москваг эзэлж дараа нь Ростов, Ярослав, Димитрын вант улсын 14 хотыг саадгүй эзлэв. Хүчтэй эсэргүүцэл үзүүлсэн Владимир хотыг ч эзлэн авчээ.
1238 оны 3-р сард Батын цэрэг Новогородыг эзлэхээр дөхөж очоод намаг устай замын бэрхшээлээс болж буцаж замдаа Смоленск, Черниговын вант улсуудыг эзлэн авчээ. Тэдгээрээс хотоо хамгаалж монгол цэрэгтэй баатарлаг тулалдсан нь Калуга мужийн Козельск хотын ард иргэд бөгөөд тэд хотоо хамгаалан 49 хоног эрэлхэг тулалджээ. Монголчууд уул хотыг үнсэн товрог болгож түүнийг “түрэмгий хот” гэж нэрлэжээ. 1239 оны эцсээр монгол цэрэг Переяславь, Черников хотыг эзэлж улмаар Крым, Кавказын чанадыг эзлэн авчээ.

Хамгийн энгийн зүйлс ч баяр баясгалан авчирдаг

Хүний сэтгэл санааны байдалд цаг агаар, хүрээлэн буй орчин, хүмүүсийн харьцаа гээд маш олон хүчин зүйл нөлөөлдөг болохыг эрдэмтэн судлаачид олж тогтоожээ.

Өгэдэйн байлдан дагуулал14

Өгэдэй хаан 1235 онд Хархорум хотод ноёдын Их Хуралдай хуралдуулжээ. Их хуралдайгаар Алтан улсыг байлдан эзэлж эцэг Чингисийн гэрээсийн биелүүлсэн ба Өрнө зүгт дайны ажиллагааг ерөнхийлөн удирдахыг Зүчийн хүү Батад бүрмөсөн хариуцуулж, Сүбээдэйг цэргийг биеэр удирдах ерөнхий жанжнаар томилжээ. Өгэдэй ахмад хүү Гүюүг, Цагаадайн ач хүү Бури, Байдар, Тулуйн хүү Мөнх нарыг бас цэрэг удирдах гол ажилд оролцуулан томилжээ. Монгол цэрэг 1236 онд Болгаруудыг бут цохиод 1237 оны өвөл Оросын Рязаны вант улсын нутагт цөмрөн оров. Бат хаан өөрийн цэргээ тэр нутгаас олзолсон харь эрчүүдээр сэлбэн томруулдаг байжээ. 1256 онд маш том сэлбэлт хийсэн гэж түүх сударт бичжээ. Рязань хотын иргэд монгол цэрэгтэй 7 өдөр тулалдаж эцэст нь хүчин мөхөсдөж хотоо алдав.

Өгэдэйн байлдан дагуулал13

Алтан улс мөхсөний дараа Өмнөд Сүн улс Монголтой хобоогоо таслан, Их Монгол улсын эсрэг зогсож Алтан улсын эзэмшилийн зарим хот бэхлэлтийг эзлэн авчээ. Мөн Монголын элчийг алжээ. Иймээс Өгэдэй хаан Хятадын Өмнөд Сүн улсыг түрэн байлдаж эхэлжээ. Нэгдүгээр замын цэргийг хаан хөвгүүн Хүдэн удирдан Ганьсу, Шанша мужийн зарим хот тосгодыг эзэлж улмаар Сычуанд нэвтрэн орж хэд хэдэн гол хотыг эзэлж аваад буцжээ. Хаан хөвгүүн Хүчийн дайчилсан цэрэг Хэбэй мужийн чухал хот боомтыг эзлэн авч байжээ. Харин дайны явцад Хүч өвчнөөр нас баржээ. Гэвч тэр удаа Өмнөд Сүн улсыг байлдахаар их хүч гаргаагүй бөгөөд тэр нь өрнөдийг довтлохтой холбоотой байжээ.

Өгэдэйн байлдан дагуулал12

1231 оны 12-р сард Гуулин улсын Вангаас Өгэдэй хаанд илгээсэн захидалын агуулгаас үзэхэд элч алсан нь монголчуудын Солонгост довтлох шалтгаан болсон байна. Өгэдэй хааны үед монгол цэрэг 1231, 1232, 1235 онуудад гурван удаа Солонгосыг довтолжээ. Хамгийн хүчтэй нь Сартаг жанжины удирдсан 1235 оны дайн байжээ. Монгол цэргийн довтолгооноос болж солонгосчууд нийслэлээ хүртэл Канхва аралд шилжүүлэн аваачиж байжээ. Монголчууд Солонгосыг захиран баримтлахын тулд 70 даргачийг дарангуй цэргийн хамт гол төв газруудад томилон суулгасан байна. Солонгосын ард түмэн хүчтэй бослого гаргаж монголын даргач нарыг цөмийг нь алж устгасан гэдэг. Түүнээс болж монгол цэрэг Солонгосыг хүчтэй довтолсон ажээ.

Чин сэтгэлийнх бол хамгийн үнэтэй

Бэлгийг чинь сэтгэлээсээ өгөх хэрэгтэй. Бэлгийн үнэ цэнэ зарцуулсан мөнгөндөө байх ёсгүй.

Өгэдэйн байлдан дагуулал11

Чингис хаан Сартул улсыг дайлж явахад 1225 онд Солонгост очсон Их Монгол улсын элчийг (Жугуйг) буцах замд нь харваж алжээ. Гэвч Чингис хаан элч алагдсанаас шалтгаалан Солонгосыг цэргийн хүчээр довтлон сүйтгэе гэж бодоогүй бөгөөд хоёр улсын харилцааг хурцадгахгүйгээр хэл амаа олох аргыг аль болохоор сүвэгчлэх нь зүйтэй гэж үзэж байжээ.
Чингисийн элчийг алсан хэрэг явдал гараад 6 жил болсоны дараа буюу 1231 онд Өгэдэй хаан төрийн элч алсан хэргээр шалтгаалан монгол цэргийг Солонгосын умард нутгаар оруулсан ажээ.

Эр хүнийг татах шилдэг 3 арга

Зарим хүүхнүүд хэрхэн яаж эрчүүдийн зүрх сэтгэлийг татах вэ хэмээн шаналдаг. Үнэхээр ч огт анзаараггүй яваа хүний зүрх сэтгэлийг өөртөө татна гэдэг маш хэцүү.

Сэтгэл судлаачдын үзэж буйгаар эр хүний сэтгэл зүрхийг булааж өөрийн болгох гурван арга байдаг гэнэ. Үүнд,
Нэг: Сексийн сэтгэл ханамж
Хоёр: Дуртай хоолыг нь маш амттай хийж өгч баярлуулах,
Гурав: Бие бялдар, гадаад өнгө төрх, биеэ авч яваа байдлаараа өөртөө татах...

Ийм гурван аргаар л эр хүнийг өөрийн болгож зүрх сэтгэлийг нь эзэмдэхэд дөхөмтэй байдаг гэнэ.

Секс гэдэг бол хэнд ч ойлгомжтой, нэг их айхтар ухаан зараад байх асуудал биш. Гол нь эелдэг дөлгөөн, ялдамхан харьцахад л болно. Гэхдээ эрчүүдийн хүслийг биелүүлэхээс татгалзах нь өөрөөсөө татгалзсантай ижил гэдгийг бүү мартаарай.

Хоолны тухайд гэвэл, эрчүүдийн идэх дуртай хоолыг нь бүү шүүмжлээрэй. Муухай сайхан ч гэсэн цаадуул чинь тэрнийгээ идэж байж л сэтгэлийн таашаал амтална.

Эдгээр аргуудаас хамгийн хялбар нь гадаад үзэмжээрээ эрчүүдийн зүрх сэтгэлийг байлдан дагуулах явдал гэнэ. Ямар ч эмэгтэй хүн цэвэрхэн сайхан, хээнцэр дэгжин хувцаслахад эрчүүд түүн рүү харц хаяхгүй өнгөрч чаддаггүй аж. Хувцасны тухайд цээжээ ил гаргаж, хонгоо гялалзуулсан богино банзал өмсвөл эрчүүд таныг явдалтай хүүхэн л гэж ойлгоно. Яагаад гэхээр эрчүүд хүүхнүүдийг яг байгаа байдлаар нь хүлээж авдаг. Иймд дээрх маягаар хувцаславал эрчүүдэд сайхан харагдана гэж бүү эндүүрээрэй.

Хэрэв нүцгэн биеэрээ гайхуулах хүсэлтэй бол хүний нүдэнд тусахуйц гэрэлтсэн материалаар хийгдсэн, тэр тусмаа хүний биений өнгөтэй, биеийн хэлбэр галбирыг маш сайн гаргасан хувцас өмсөх хэрэгтэй.

Өгэдэйн байлдан дагуулал10

Тэрхүү тангараг бичигт: “Бидний хоёр улс үүрд ах дүү болж түмэн үед үр сад маань энэ өдрийг бүү мартаг” гэж бичсэн байна. Ингээд Гуулин улсын ван Кожон (1214-1259) Монгол Улсад алба өргөх болжээ.
1218 оны 12 дугаар сард ИХ Монгол улсаас Гуулин улсын ванд илгээсэн захидал, 1221 онд Чингис хаанаас Гуудин улсын ванд илгээсэн зарлиг бичиг болон Гуулин улсын вангаас 1231, 1232 онд Өгэдэй хаанд илгээсэн айлтгал бичгүүд нь Их Монгол улсын үеийн монгол, солонгосын харилцааны чухал баримт бичиг мөн. Ер нь 1218 онд Чингисийн, 1232 онд Өгэдэйн дипломат үйл ажиллагаа нэн өргөн далайцтай явагдсан жилүүд юм. XIII зууны үед монголын эмэгтэй элч солонгост очиж байсан нь монгол солонгосын гадаад харилцааны түүхэнд үнэхээр чухал зүйл юм.

Өгэдэйн байлдан дагуулал9

Кым Сан Важна нарын тэргүүлсэн Хятаны цэргийн үлдэгдэл хүч Солонгосын умард нутагт шурган орж Кандон хотыг эзлэн авч тэндэхийн газар нутгийг нь булаан, хүн ардыг түйвээж Солонгосын ард түмэнд гай зовлон учруулж байв. Хятанчуудын эсрэг тэмцлийг Солонгосын жанжин И Чок удирдан баатарлаг тэмцэж байсан гэдэг. 1218 онд Жала, Хажин нарын удирдсан монгол цэрэг хятаны үлдэгдэл цэргийг нэхэн дарахаар Солонгосын умард хэсэгт цөмрөн орсон байна. Ингээд Солоногос, Монголын хоёр талын хүчээр Хятаны цэргийн үлдэгдэл хүчийг бут цохижээ. Солонгосын цэргийг алдарт жанжин Жо Чун удирджээ. Дараа нь Монгол, Солонгос хоёр улсын харилцаа үл довтлолцох тангараг өргөцгөөжээ.

хэн байхыг хүснэ тэр имижээ өөрөө л бүрдүүлнэ

Эмэгтэй хүн болж төрнө гэдэг зүгээр нэг санамсаргүй тохиолдол биш юм. Ухаалаг, нарийн мэдрэмж, гоо сайхан гээд олон ухагдахуун эмэгтэйчүүд биднээс үүсэлтэй болхоор үүгээрээ бахархаж, үүнийг эрчүүдэд цаг үргэлж мэдрүүлж яв.

Өгэдэйн байлдан дагуулал8

Монгол цэргийн удирдлагын ухаан чадал, байлдааны арга тактик сайн, цэрэг нь сахилга, зохион байгуулалт өндөр байсан байна. Энэ талаараа Алтан улсын цэргээс хамаагүй давуу байжээ. Өгэдэй хаан Алтан улсыг эзэлсэний дараа хятадын ард түмнээс татах алба татварын хэмжээг тогтоож, татвар хураах ажлыг төв засгийн мэдэлд авчээ.
Өгэдэй хаан өөрийн хүү Хүдэнгээр Тангудыг захируулжээ. Өгэдэй хаан Алтан улсын эсрэг байлдахын зэрэгцээ Солонгосыг дайтжээ. Дашрамд өгүүлэхэд Их Монгол улсын Монгол, Солонгосын харилцааны талаар хамгийн чухал хоёр мэдээ түүхэнд гардаг. Нэг дэхь нь Бух цагаан хаан ба Саран гүнжийн домог юм. Нөгөө нь Солонгосын умард нутагт зугтан орсон Хятаны үлдэгдэл цэргийг нэхэн монгол цэрэг Солонгост цөмрөн орсон явдал юм. 1216 онд хятаны хоёр Важна тэргүүтэй хэсэг эрхтэн дархтан Их Монгол улсыг эсэргүүцэн бослого гаргаж сүүлийн удаа монголын эсрэг босоод ялагдал хүлээсэн юм.

Гэр орноо тав тухтай байлгах нь эмэгтэй хүний үүрэг мөн үү

Танай гэр бүлийн санхүү үл хүрэлцэж байвал хувь тавилантайгаа эвлэрэх хэрэггүй. Та юуны өмнө амьдралынхаа хэв маягийг сайтар шинжлэн үз.

Эр нөхөр чинь ямар хоолонд дурладаг вэ?

Ногоотой хоолонд дурладаг бол
Хэрэв танай нөхөр ногоотой хоолонд илүүтэй дурладаг бол өмнөө тавьсан зорилгодоо хүрдэг, аливаад үнэнч бөгөөд нэр хүндэд дуртай нэгэн байна. Ийм хоолонд дурлагсдын хүсэж мөрөөдсөн зүйл нь үргэлж амжилттай байдаг. Тэд олон таван зангүй, хүн чанартай найрсаг, эрүүл мэндийн хувьд элдэв асуудал тэр бүр тулгараад байдаггүй. Гэхдээ болгоомжлох зүйл бий. Хэрэв нөхөр чинь давсархаг зүйл, халуун ногоо хэрэглэх дуртай бол цаашид аль болох хязгаарлаж болгоомжтой хандахыг зөвлөөрэй.

Нойр талхнаас ч илүү эрхэм

Хүн нэлээд хэдэн хоног өлсч чаддаг бол нойргүйгээр 70 цагаас дээш хугацаагаар байж чаддаггүй аж. Иймээс эрдэмтэд нойрыг хэрчим мах, зүсэм талхнаас ч чухал гэдгийг онцолсон байна.

Өгэдэйн байлдан дагуулал7

Монгол цэргийн ялалтанд цагаан хэрмийн араар нутагтай Онгуд аймаг тус их хүргэсэн юм. Алтан улсын ноёрхогч ангийн хоорондын дотоод зөрчил хурцдаж газрын эздийн дарлалыг эсэргүүцсэн тариаланчдын бослого газар сайгүй гарчээ. Мөн холбоотон болж байсан хятадын Өмнөд Сүн улс 1233 онд Хятан, Тангуд улс бүр эрт нэгэнт монголын цэрэгт хүчин туслахаар амлаж Алтан улстай холбоогоо тасалсан байлаа. Алтан улсын нөлөө бүхий зарим ноёд, жанжин нар монголын талд урван орж, хариу эргэн Зүрчидийн ноёд жанжин нартайгаа байлджээ. Ер нь монголчууд Алтан улсын дотоод зөрчилийг маш чадамгай ашиглажээ. Мөн Алтан улсын агт морьдыг сүрэг сүргээр олзлох, идэшний малыг нь олзлох, хоол хүнсний дутагдалд оруулах, зэвсгийн агуулахыг сүйтгэх, сан хөмрөгийг нь эзлэн авах ажлыг монгол цэрэг чадамгай хийжээ.

Өгэдэйн байлдан дагуулал6

Алтан улсыг байлдан эзэлэх явцад тийм ширүүн, хүчтэй эсэргүүцэлтэй монгол цэрэг бараг тулгарсангүй шахам ажээ. 1234 оны хавар Сүн улсын цэрэг хотын өмнө дүүргийг, монгол цэрэг хотын баруун дүүргийг эзэлж авсанаар Цайчжоу хот бүр мөсөн эзлэгдэв. 1234 онд Алтан улс бүрмөсөн мөхөж Айцзун хаан амиа хорложээ.
Монголчууд Умард хятадын нутгийг эзлэн 119 жил тогтож монголын талаар олон жил нэн их хорт бодлого явуулж байсан Зүрчид угсааны Алтан улсыг монголын хаад 20 гаруй жил байлдаж ихээхэн хохирол хүлээсний эцэст бүрмөсөн эзлэн авсан түүхтэй ажээ. Монгол цэрэг Алтан улсыг байлдан ялалт байгуулсан явдал хэд хэдэн учир шалтгаантай байжээ. Алтан улс хэдийгээр хүн ам олонтой, газар нутаг өргөн, түмэн газрын цагаан хэрмээр хилийн халхавч хийсэн боловч монголын морин цэргийн дайралталд амархан өртөв.

Өгэдэйн байлдан дагуулал5

Айцзун хаан найрамдах хэлэлцээр хийх гэсэн боловч монголчууд хүлээж аваагүй байна. Учир нь Бяньцзинд очсон монголын 30 элчийг алсан байна. Улмаар 1233 оны зун Цайчжоу бэхлэлтэнд зугтан очиж тэрхүү сайтар бэхлэгдсэн хотыг 100 000 цэргээр хамгаалав. Сүбээдэй жанжин цэргээ авч Айцзун хааныг нэхэн хөөж Цайчжоу хотод очоод Тачар жанжин цэргийн хамт уул хотыг бүслэн байлдав. Цайчжоу хотыг хамгаалах цэрэг, хотын ард иргэдийн хамт хэдэн сар монголын цэрэгтэй баатарлаг тулалджээ. Хотыг бүслэн байлдахад Ши Тяньцзэгийн удирдсан хятад цэрэг оролцжээ. Мөн Хуны удирдсан Өмнөд Сүн улсын 200 000 цэрэг бас ирж хотыг бүслэн байлджээ

Өгэдэйн байлдан дагуулал4

Хятадын Өмнөд Сүн улс ч хэзээнээс санаархсан тэр мужийг авахаас татгалзсангүй, хэлэлцээр байгуулж монгол цэрэгтэй хамтран Алтан улсыг байлдпахаар болов. Ингээд Сүбэдэй жанжны удирдсан монгол цэрэг Бяньцзинь хотыг бүслэн 17 өдөр байлдсан боловч амархан эзэлсэнгүй. Тулуй цэргээ түр ухрааж хаан ахынхаа зөвлөгөөнийг сонсож, түргэн байлдан эзлэх тушаал авсаар Сүн улсын цэрэг хүрэлцэн ирэхээр нь хамтран хотын хойно, өмнөөс нь давшин байлдаж 1233 оны эцсээр тус хотыг эзлэв. Тэр үед Бяньцзинь хотод хижиг өвчин гарч таван хоногийн дотор 50 000 хүн үхсэн гэж бас хятад сурвалжид бичсэн байна.

Өгэдэйн байлдан дагуулал3

Айцзун хааны цэргийн гол хүч ч эдгээр хотуудыг байрьж тогтооход чиглэгдэж байсан байна. Монгол цэрэг Бяньцзинь, Цзюньчжоу хотыг бүслэн байдлах үед Алтан улсын цэрэг хоол хүнсээр дутагдан бүтэн гурван өдөр хоол идээгүй гэж хятадын түүхэнд бичжээ. Өгэдэй хаан Чингисийн захиас ёсоор Алтан улсыг сүүлчийн удаа байлдан эзлэхэд ямар ч гэсэн Өмнөд Сүн улсын хүчийг олох хэрэгтэй байжээ. Ингээд Хятадын Өмнөд Сүн улстай Алтан улсыг хамтран эзлэх хэлэлцээр байгуулж уг хэлэлцээрийн урьдчилсан болзол болгон Алтан улсыг мөхөөсний дараа түүний эзэмшил агсан гол муж Хэнанийг Сүн улсын мэдэлд эргүүлэн өгөхөөр тогтжээ.

Өгэдэйн байлдан дагуулал2

Өгэдэй хаан Тулуй тэргүүтнийг дагуулан Алтан улсыг эцэслэн дайлж сөнөөхөөр хүчирхэг их цэрэг авч морджээ. Энэ бол эцэг Чингисийн үлдээсэн хамгийн гол гэрээс мөн байжээ. Ингээд Өгэдэй хаан 1231 оны 5-р сард өнөөгийн Өвөр Монголын “Ерэн есөн булаг”-т Их хуралдай хуруулж Алтан улсыг хэрхэн яаж байлдахаа нухацтай авч хэлэлцжээ. Ингээд гурван замаар яаравчлан довтолж цохихоор шийд гаргажээ. Алтан улсын эзэн хаан Айцзун (1223-1233) умард нийслэл Чжунду (Бээжин) хотоо орхин Бяньцзинь зэрэг хэдэн хотод хэсүүчлэн сууж цэргийнхээ хүчийг бөөгнүүлж эцсийн тулалдаан хийхэд бэлдэж байжээ. Бяньцзинь хотыг ихэд анхааран бэхлэлт хамгаалалт тун сайн хийжээ. Ер нь тэр үед Алтан улсын мөхөх эсэхийг шийдэх эцсийн найдвар болсон хэд хэдэн бэхлэлт хот байсны дотроос Бяньцзинь, Цзюньчжоу, Гүйдэ, Цайчжоу хот чухал байрыг эзэлж байжээ. Эдгээр хотын оршин суугчид ялангуяа, Цайчжоу хотын иргэд монголын цэргийн өөдөөс төрөлх хотоо хамгаалан нэн баатарлаг тулалдан бууж өгөхгүй байжээ

Өгэдэйн байлдан дагуулал

Өгэдэй хаан суунгуутаа юуны түрүүн өрнө зүгт зогсоосон дайны ажиллагааг нэн даруй сэргээж Дундад Азийн үлдэгдэл хүчийг дайлан цохих тухай зарлиг гаргасан байна. 1230 онд Өгэдэй хааны зарлигаар Чормаган ноён цэрэг авч мордов. Монгол цэрэг хоёр ч удаа Желал-ад-Динын цэрэгтэй таарч, бага сага тулалдаан хийж эхэлмэгц тэрээр цэргээ авч буруулсан аж. Чухам ингэж зоригт баатар Желал-ад-Дин хүчээ сэлбэн зугтаж эцэг Мухаммед Шахын гүрэнг дахин сэргээн тогтоох гэж санаархаж бололцоотой бүхнийг сүвэгчилсэн боловч нэг их амжилт олохгүй явсаар 1231 онд монгол цэрэгт эцсийн удаа сүрхий цохигдож, хэдэн үнэнч нөхдийнхөө хамт зугтаж яваад нутгийнхаа хэдэн хүмүүст хорлогдож алагджээ. Ингэж Хорезм улсын цэргийн эцсийн хүч цохигдож, Хорезмийн нутаг тэр аяараа монгол гүрний эзэмшилд бүрэн оров. Энэ нь хожим түүхэнд Цагаадайн улс гэж нэрлэгдэв. Монгол гэдэг үг нь “могол” болж, Монголын эзэнт улс нь “моголистан” болон хувирчээ. Гэвч энэ үгийг Дундад Ази дахь Монголын хаант улс гэж нэрлэх нь илүү тохиромжтой мэт санагдана. Чингисийн хуучин үнэнч анд зөвлөх Махмуд Ялавач Дундад Азид Монголын амбан захирагчаар ажиллаж Ходжемт хотыг нийслэлээ болгосон юм. Тэрээр сүүлдээ Цагаадайн итгэлт зөвлөх түшмэл болжээ.

Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн

Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн нь тухайн улс орны хил хязгаарын дотор нэг жилийн хугацаанд шинээр бүтээгдсэн нийт бүтээгдэхүүний хэмжээ юм. ДНБ-ийг үйлдвэрлэлтийн, ашиглалтын, хyваарилалтын гэсэн гурван аргаар тооцдог.

Бүсгүй хүн оньсого мэт нууцлаг байх ёстой

Хорвоогийн хүүхнүүдээс эрчүүдэд хамгийн их таалагддаг нь нууцлаг, учир битүүлэг бүсгүйчүүд гэнэ. Судлаагүй, таньж мэдээгүй бүхэн мэдээж анхаарал татаж, шохоорхол төрүүлэх тул эрчүүд оньсогыг тайлах хүртэл тайвшрахгүй.

Их Монгол Улс

Монголын эзэнт гүрний байлдан дагуулал

Монголын эзэнт гүрний түүхэн газарзүйн зураг

Тахианы махан котлет хэрхэн хийх вэ

Бэлтгэсэн тахианыхаа махыг цэвэрлэж, яснаас нь салгах хэрэгтэй.

Эртний улсууд

Хүннү улс

Хүннү нар бол Монголчуудын эртний удам бөгөөд Төв Азийн түүхэнд гүн ул мөрөө үлдээсэн нүүдэлчин аймаг юм. Хүннү нар нь МЭӨ III зууны үед хүчирхэгжин мандаж, Төв Азийн эртний нүүдэлчин аймгуудын дундаас анх удаа өөрсдийн төр улсыг байгуулсан билээ. МЭӨ 209 оңд Хүннү аймгуудын зонхилогч Модун шаньюй гэгч Хүннүгийн 24 аймгийг нэгтгэн захирч, Хүннү улсыг үндэслэн байгуулжээ.

Мөөгний солянка

Загасны махам салат

Юан гүрэн байгуулагдсан нь

Хубилай дүү Аригбөхийг ялж, монголын хаан ширээг тийнхүү эзлэн авсны дараа эзлэгдээгүй үлдсэн хятадын өмнөд хэсгийг байлдан дагуулж улмаар хядатаар төвлөж, нийт монгол гүрнийг бататган бэхжүүлэх хэрэгт гол анхаарлаа хандуулж байжээ. Хятадын засаг төрийн эрхийг ноёрхон барьж байхын тулд тэр орны дээд давхрааны нөлөө бүхий төлөөлөгчдийг өөрийн талд татан оруулж ашиглан, хятадыг хятад аргаар захирах гэдэг бодлогыг Хубилай хаан баримталж байжээ.

Монгол улсын тусгаар тогтнолын түүх

1206 онд байгуулагдсан Монголын эзэнт улсын төрийн тусгаар тогтнол 17 дугаар зуунд алдагдсан бөгөөд энэ нь түүний дотоод байдал болон гадаад хүчин зүйлстэй салшгүй холбоотой юм. Дотоод улс төрийн байдлын хувьд Монгол улсын нэгдмэл байдал алдагдаж, Халх Монгол, Өмнөд Монгол, Ойрад буюу Баруун Монгол гэсэн хэсэгт хуваагдсан байв. Үүний зэрэгцээ Буриадууд Байгаль нуурын ар өврөөр нутаглаж, Халхын ноёдод татвар төлдөг байжээ.

Хүүхдийг болзошгүй гэмт хэргээс сэргийлэх 8 арга

Хүүхдийг болзошгүй гэмт хэргээс сэргийлэх 8 арга 

Бага насны хүүхэд алга болох, төөрөх асуудал шилжилтийн гэх энэ он жилүүдэд ихээр гарах болсон. Гэрийнхээ гадаа тоглож байгаад алга боллоо, найз нартайгаа яваад сураггүй гэх мэтчилэн хүүхэдтэй холбоотой асуудал цөөнгүй бий.

МОНГОЛ УЛС1911 ОНД ТУСГААР ТОГТНОЛОО СЭРГЭЭЖ, УЛСАА ТУНХАГЛАСАН

МОНГОЛ УЛС 1911 ОНД ТУСГААР ТОГТНОЛОО СЭРГЭЭЖ, УЛСАА ТУНХАГЛАСАН!

1911 оны арванхоёрдугаар сарын 29-нд Монгол улс тусгаар тогтнолоо сэргээж, улсаа тунхагласан. Бидний мэдэх түүхээр бол эсгий туургатны нэгдсэн улс болох Их Монгол улсыг 1206 онд дэлхий дахинаа зарлан тунхагласан байдаг. Тэр үед улсаа тунхаглаж байна гээд албан ноот бичиг илгээсэн асуудал байхгүй, хүлээн зөвшөөрөгдөхөөс ч өөр аргагүй сүр хүчтэй байсан.

Ойтой хүүхдийн сэтгэхүйд огцом өөрчлөлт явагддаг

Ойтой хүүхдийн сэтгэхүйд огцом өөрчлөлт явагддаг 

Эх болох гэж байгаа залуу бүсгүй жирэмсний явцдаа хэвлий дэх хүүхэдтэйгээ ярих, хөгжим сонсох, өөрөө тайван байх, элдэв хорт зуршлаа орхих хэрэгтэй. Эхийнх нь хөх сүүтэй, хүүхэд өвдөж зовохгүй л бол эцэг эхчүүд нялх үр хүүхэддээ төдийлөн анхаардаггүй бий. Ийнхүү хэнэггүй байдлаар өсгөчихөөд дараа нь томорсны дараа л ааш авирынх нь сайн мууг ярин гайхширцгаадаг.

Монголын эзэнт улсын тєрийн тусгаар тогтнол

1206 онд байгуулагдсан Монголын эзэнт улсын тєрийн тусгаар тогтнол 17 дугаар зуунд алдагдсан бєгєєд энэ нь тvvний дотоод байдал болон гадаад хvчин зvйлстэй салшгvй холбоотой юм.Дотоод улс тєрийн байдлын хувьд Монгол улсын нэгдмэл байдал алдагдаж, Халх Монгол, Ємнєд Монгол, Ойрад буюу Баруун Монгол гэсэн хэсэгт хуваагдсан байв. Vvний зэрэгцээ Буриадууд Байгаль нуурын ар єврєєр нутаглаж, Халхын ноёдод татвар тєлдєг байжээ.


Монголчууд зvvн баруун гэж хуваагдах болсон нь газар нутгийн байршил, эрхлэх аж ахуйтайгаа холбоотойгоор тэртээ 11 дvгээр зууны vеэс ойн, талын гэж ялгагдах болсноос эхтэй. Байгаль нуурын баруун, Хєвсгєл нуурын зvvн хойд захаар нутаглаж байсан ойрадууд 1207 онд Монголын эзэнт улсын бvрэлдэхvvнд орсноор засаг захиргааны хувьд дєрвєн мянганд зохион байгуулагдсан байна. Энэ vеэс тvvхэнд дєрвєн Ойрад хэмээн тэмдэглэгдэх болсон байдаг. Ойрад хэмээх нэрийн хувьд “ойн”, “ард” хэмээх хоёр vгнээс vvссэн гэж ихэнх эрдэмтэд vздэг.

Хүүхдийг хайраар дутаах нь хамгийн аюултай

Бага байхдаа эцэг эхээсээ хайр халамж авч чадаагүй бол хүүхэд буруу үзэл бодолтой болж, түүнийгээ өөрийнхөө дүр төрх болгох нь бий. Хайр энэрэл дутуу өссөн, ямагт зэмлүүлж шүүмжлүүлж байдаг, гэр бүлийн тааламжгүй уур амьсгалд өсөж төлөвшсөн хүүхэд хожим аливаад сөргөөр хандах хандлага давамгайлдаг байна. Энэ нь дараах байдлаар илэрдэг.

Мандухай сэцэн хатан

Мандухай сэцэн хатан (* 1448 одоогийн Өвөр монгол † 1526) нь Монгол түмний хамгийн хүндтэй хатан юм. XIV-XV зууны Их Монгол Улсын задрал эрчээ авч, алтан ургийн ноёрхол мөхөн, төр угсаа залгамжлах алтан ургийн хүнгүй, хаан суудал хоосорсон цөвүүн цагт нэгэн монгол бүсгүй тасарч байсан алтан ургийн амийг халуун элгээрээ тэвэрч, хатан зориг, сэцэн ухааныхаа хүчээр Монголын төрийг дахин сэргээж чаджээ. Мандухай сэцэн хатан Алтан ургийн сүүлчийн хүү Батмөнхийг олж авч, хөлийг дөрөөнд гарыг ганзаганд хүргэн, задран унаж байсан их улсыг буцаан нэгтгэж түүнд хүлээлгэн өгсөн юм.

Батмєнх Даян Хаан (1464-1543)

15 дугаар зууны vеийн  Монгол.

 1434 онд  Ойрдын Чорос овогт   Баттула Чинсаны хvv Тогоон Монгол орныг дахин нэгтгэв. Тогооны хvv Эсэн бvх Монголын хаанаар тодроод зогсохгvй Зvрчид (манж) ийг эрхэндээ оруулж, Бээжинг довтолж (1449), Мин улсын хааныг нь олзолж байлаа.  Хэдэн жилийн дараа (1453 орчим онд)  Баруун Монголд  иргэний дайн эхэлж, 1455 онд  Эсэн хаан эрсэджээ. Ойрдууд зvvн Монгол дахь хяналтаа алдав.

Түрэгийн түрүү ба хожуу үеийн улс

Монгол нутагт Нирун улсын дараа бусад нүүдэлчин аймгуудын дундаас түрэг угсааны аймаг товойн гарч ирэв. Түрэгийн түрүү үеийн хаант улс, Түрэгийн хожуу үеийн хаант улс МЭ 552-745 он хүртэл монгол нутагт оршин тогтнож байв. Түрэг угсааны улсыг байгуулахад Дулга овгийн зонхилогч Буман ихээхэн үүрэг гүйцэтгэжээ. Тэрээр ойрх Тэлээ аймгийг өөрийн харьяанд нэгтгэж, жужаны харьяанаас гарахын тулд тэмцэж байжээ.

Тэрээр Тобагийн баруун Вэй улсад элч зарж ургийн холбоо тогтоох гэж ихээхэн бэлэг хүргэсэн нь гадаад байдлаа бэхжүүлж хүчирхэг түшүгтэй болох арга хэмжээ байжээ.

Жимс, ногоо хадгалах горим

Жимс, ногоо хадгалах горим 

Жирэмсэн эх та эрүүл байна уу

Арьс салст цайх
Арьс хумсны тольт болон хэл, уруул, зовхины дотор салстын өнгийг үзнэ. Цайвар байвал цус багын шинж.

улаан жинжүү, сармис нь бие дэх нянг устгаж, яг антибиотик шиг үйлчилдэг

Сармис, сонгино нь бэлгийн үйл ажиллагаанд сайнаар нөлөөлдөг. Ганга, цоохор майлз, шанцай, аглаг алим, цэцэг бол байгалийн идэвхжүүлэгчид юм.

Ер нь биеийн ерөнхий чалх, идэвхжилтэнд амтлах хольц, тухайлбал улаан чинжүү чухал үүрэг гүйцэтгэдэг байна. Улаан чинжүү нь нимбэгнээс тав дахин илүү С витамин агуулдгийг эрдэмтэд тодорхойлсон аж.

Мөн улаан чинжүүнд цусны даралтыг зохицуулах, цусны эргэлтийг сэргээх үйлчилгээтэй Р витамин байдаг.

Унгарын эмч нар улаан чинжүүг өргөн хэрэглэсний үр дүнд хүмүүсийн дунд зүрхний өвчин, судасны хатуурал, шигдээс өвчин харьцангуй бага байдаг гэж нотолжээ. Улаан чинжүүнээс гадна ногоон чинжүү, гич, сармис нь зүрх судасны эргэлтийн үйл ажиллагаанд сайнаар нөлөөлдөг байна.

Амтлагчтай хоол идэхэд шүлс их ялгарч хоол сайн боловсорч, ферментийн хэмжээ нэмэгдүүлдгийг олон судлаач ажиглажээ. Энэхүү амтлагч нь хоолонд байдаг олон чухал тэжээллэг бодисыг сайн боловсруулахад нөлөөлдөг байна. Улаан чинжүү, сармис нь элдэв нянд антибиотик шиг үйлчилнэ. Сармисны тосонд байх граммыг мянга хуваасны нэгтэй тэнцэх идэвхтэй бодис 25 нэгж пенициллинтэй тэнцдэг. Сармис нь олон өвчин, түүний дотор цусны даралт их, нойргүй болох үед хэрэглэхэд үр дүнтэй. Антибиотиктай төстэй үйлчилгээтэй сармис, улаан чинжүү нь зүрхний өвчтэй хүнд сайнаар нөлөөлдөг.

МӨНХ ХААН (1208-1259)

Чингис хааны отгон хөвгүүн <<Төр баригч>> хэмээх Толуйн ахмад хүү Шиязун Мөнх хаан 1251-1259 онд төр барьсан, монгол гүрний анхны дөрвөн их хааны нэг болно. Эх Сорхогтани нөхөр нь эрт өнгөрсөнөөс хойш өнчин хүүхдүүдээ сурган хүмүүжүүлж алдартай хүмүүс(их Мөнх, Хубилай, ил хаан Хүлэгү гэх мэт) болгосон мэргэн эх юм.
Мөнх бага залуугаасаа эцэг өвгийг дагаж Алтан улсыг дайлах, сартуул болон өрнө зүгийн дайнд идэвхтэй оролцож явсан гавьяатайн дээр Монголын төв нутаг, шадар Хишигтэний дунд онц эргийг хадгалсан хүн байлаа.